نمازخانه

«يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُل لِّأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاء الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِن جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَن يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِيمًا »

اي پيامبر به همسرانت و دخترانت و زنان مؤمنين بگو پوشش هاي شان را بر خود بپوشانند و اين کار براي اينکه به عفت شناخته شوند و مورد اذيت واقع نشوند، نزديک تر است و خداوند آمرزنده و مهربان است. در معني «جلباب » که مفرد «جلابيت » است. اختلاف وجود دارد. راغب: پيراهن و روپوش سر و چهره.

لسان العرب :«الجلباب ثوب اوسع من الخمار دون الرداء تغطي به المرأه رأسها و صدرها » جلباب لباسي گشادتر از خمار ( روسري بزرگ يا مقنعه ) و از عبا کوچک تر است که زن با آن سر و سينه اش را مي پوشاند. در تفسير کشاف از قول ابن عباس آمده :«الرداء الذي يستر من فوق الي اسفل» يعني جامه اي است که از بالا تا پايين را مي پوشاند و «يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِن جَلَابِيبِهِنَّ » يعني پايين کشيدن جامه سراسري و پوشاندن صورت. با توجه به آنچه گفته شد و تعاريف ديگري که از جلباب شده، قدر متيقن در همه تعاريف اين است که جلباب، جامه گشادي است که سر و بدن را مي پوشاند و قابليت دورتر يا نزديک تر شدن به بدن را دارد؛ مثل چادر.

يدنين : نزديک کنند. يعني اين لباس گشاد يا چادر را به خود بپيچند. ظاهراً جلباب پوششي بوده که روي خمار مي پوشيدند.

با توجه به آيات قبل و بعد به نظر مي رسد اين آيه، ارشادي و نوعي تأکيد بر حکم حجاب است که در آيه 31 سوره نور آمده؛ با اين تفاوت که در اين آيه به مصلحت وقت، حتي قسمتي از صورت را هم در بر مي گيرد، يعني حجاب محکم تري را طلب مي کند. صاحب الميزان مي گويد: جلباب لباسي است که سرتاسري تمام بدن زن را مي پوشانده يا روسري بزرگي است که سر و صورت او را مي پوشاند و منظور از «يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ... » يعني طوري بپوشانيد که گريبان و سينه هايش نمايان نشود. «ذَلِكَ أَدْنَى أَن يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ » پوشاندن تمام بدن نزديک تر است به اينکه اهل حجاب و عفاف و صلاح شناخته شوند و در نتيجه از طرف فاسقان مورد اذيت و آزار قرار نگيرند.

استثناي زنان مسن از عموم حکم حجاب

«وَالْقَوَاعِدُ مِنَ النِّسَاء اللَّاتِي لَا يَرْجُونَ نِكَاحًا فَلَيْسَ عَلَيْهِنَّ جُنَاحٌ أَن يَضَعْنَ ثِيَابَهُنَّ غَيْرَ مُتَبَرِّجَاتٍ بِزِينَةٍ وَأَن يَسْتَعْفِفْنَ خَيْرٌ لَّهُنَّ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ »

زنان بازنشسته اي که اميد به ازدواج کردن ندارند، گناهي نيست بر آنها که لباس هاي رويي شان را فرو گذارند؛ به شرط آنکه خود را به زينت آراسته نکنند و اگر با پوشش کامل عفاف پيشه کنند، اين براي شان بهتر است و خداوند شنواي داناست. در مجمع البيان آمده :«الْقَوَاعِدُ.... » مقصود، زنان پيري است که بازنشسته شده اند و در معرض زناشويي نيستند و کسي به آنان رغبت ندارد، مي توانند پوشش رويي را کنار بگذارند.

وضع ثياب : کندن لباس، مقصود از ثياب در اينجا همان جلباب است، يعني لباس رويي «غير متبرجات بزينه ». يعني زينت هاي شان را آشکار نکنند، ولي اگر براي عفاف بيشتر، پوشش کامل را رعايت بکنند، اين برايشان بهتر است.

احکام آيه

1ـ حکم اباحه براي تقليل در پوشش خانم هاي مسن.

2ـ استحباب در صورتي که حجاب کامل را رعايت کنند.

3ـ پوشش و حريم مخصوص همسران پيامبر.

«يَا نِسَاء النَّبِيِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِّنَ النِّسَاء إِنِ اتَّقَيْتُنَّ فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَّعْرُوفًا » «وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَى وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ »

اي زنان پيامبر شما به مانند هيچ يک از زنان ديگر نيستيد (بلکه برتر هستيد)؛ اگر تقوا پيشه کنيد. پس در گفتار با «مردان » نرمش نکنيد که بيماردلان به طمع افتند و گفتاري معمولي مطابق با عرف شرع بگوييد. در خانه هاي تان آرام بگيريد و به مانند روزگار جاهليت گذشته خودنمايي نکنيد و نماز بر پاي داريد و زکات بدهيد و از خدا و رسولش اطاعت کنيد.

برتري زنان پيامبر بر ساير زنان ديگر در آيه مشهود است؛ ولي دو قيد دارد : يکي همسري پيامبر و ديگري تقوا. همسري پيامبر که براي شان حاصل است، ولي تقوا را بايد خودشان تحصيل کنند. آنها به خاطر انتصاب هاشان به پيامبر و مقام برتري که از اين طريق نصيب شان شده تکاليف شان هم سنگين تر است؛ (همان طور که ثواب شان هم بيشتر است )؛ چنانکه در آيات قبل از اين آيه را بيان کرده که اگر عمل خلافي انجام دهند، دو برابر عذاب و اگر اطاعت امر کنند؛ دو برابر پاداش برايشان در نظر گرفته مي شود. البته مقصود زنداني کردن زنان پيامبر در خانه نيست. چنانکه در تاريخ مشهود است، زنان پيامبر در جوامع حاضر مي شدند و به مسجد مي رفتند و اين سيره در زندگي حضرت زهرا (س) نيز روايت شده و سخنراني آن حضرت بر در مسجد در مقابل مردان در تاريخ ثبت شده است. مقصود اين است که زنان پيامبر و همچنين ساير زنان ديگر، به قصد خودنمايي از منزل هاي شان خارج نشوند. منتها اين حکم در مورد زنان پيامبر مؤکدتر است. همان طور که مقصود از «فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ » کلفت کردن صدا يا با خشونت صحبت کردن نيست، بلکه مقصود اين است که زياده گويي نکنند و با عشوه و ناز سخن نگويند و در آخر، امر مي کند به اقامه نماز و دادن زکات و اطاعت از خدا و رسولش که همان انجام وظايف شرعي است.

4 ـ پوشش وحريم زنان پيامبر که رعايت آن بر عهده مردان است.

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلَّا أَن يُؤْذَنَ لَكُمْ... وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِن وَرَاء حِجَابٍ ذَلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَقُلُوبِهِنَّ... وَلَا أَن تَنكِحُوا أَزْوَاجَهُ مِن بَعْدِهِ أَبَدًا إِنَّ ذَلِكُمْ كَانَ عِندَ اللَّهِ عَظِيمًا »

اي مؤمنان وارد خانه هاي پيامبر نشويد مگر اينکه براي صرف غذا دعوت شده باشيد.

وليکن چون دعوت شديد، وارد شويد و چون غذا خورديد، پراکنده شويد و سرگرم سخن گفتن نشويد؛ زيرا اين کار شما پيامبر را آزرده مي سازد و از روي شرم آن را به شما اظهار نمي دارد، ولي خداوند از اظهار حق شرم ندارد و هنگامي که از همسران او چيزي مي خواهيد، از پشت پرده از ايشان بخواهيد که اين کار براي دل هاي شما و دل هاي ايشان پاکيزه تر است و شما حق نداريد پيامبر خدا را آزار برسانيد و نيز نبايد پس از او هرگز با همسرانش ازدواج کنيد که اين کار نزد خداوند [ گناهي ] بسيار بزرگ است.

نتيجه

تعاليم قرآن مجيد و احکام الهي براي تزکيه روح و جان آدمي است و «انسان بما هو انسان» مورد خطاب است، نه مذکر و مؤنث؛ ولي بعضي از احکام، مخصوص مردان است و بعضي مخصوص زنان. در احکام مربوط به پوشش و حفظ حريم خانواده و افراد آن، زنان به دليل اينکه از موقعيتي خاص برخوردارند و از طرفي آسيب پذيرتر از مردان هستند، حفظ و حراست آنان از هر نظر بيشتر مورد توجه قرار گرفته است.

انسان مظهر اوصاف الهي است و زن از حيث مظهريت از مرد کامل تر است. زنان واسطه خالقيت خداي تعالي در خلقت انسان هستند. خداوند تعالي دستگاه خلقت انسان را در بدن زن تعبيه کرده و دستگاه ارتزاق بندگان کوچک و بي پناهش را در بدن زن نهاده است. زن واسطه رحمت و رأفت الهي است و عشق و محبت مادر به فرزند نشئه اي از رحمت بيکران اوست. خداوند، عالم را بر اساس مهرآفريد و زنان را از اين موهبت برخوردار کرد و محبت و مهرش را از طريق او به بندگانش ارزاني داشت. زن مظهر جمال خداوند است و مرد مظهر جلال؛ ولي زنان اگر لباس تقوا در بر کنند و در مسيري که خداوند براي آنان رقم زده گام بردارند، به نيروهاي نهفته و دروني خود دست مي يابند و مظهر جلال خداوند نيز مي شوند...

با اميد به اينکه زنان ما با شناخت جايگاه خود در خانواده، اجتماع و بالاخره در کل کائنات و عالم خلقت، به ارزش و اعتبار خود پي ببرند و نقش حقيقي و وظيفه و رسالت اصلي خود را ايفا نمايند.

برگرفته از:نشريه دنياي زنان، شماره 51.

منبع : راه بهشت

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: